Kabızlık haftada üç defadan az dışkılama ve/veya dışkı kıvamının sert olması ve isteğe bağlı dışkı tutma olarak tanımlanır. Her gün dışkılamaya rağmen, sert ve ağrılı dışkı yapan çocuklar da kabız olarak değerlendirilmelidir.

Son 2 ay içerisinde 3 haftada bir defadan daha az sayıda dışkılama, tuvaleti tıkayacak şekilde büyük dışkılar, dışkı tutma ve biriktirme davranışı, ağrılı dışkılama gibi durumların bir arada olması kronik kabızlığa işarettir.

ÇOCUKLARDA KABIZLIĞA NEDENLERİ NELER OLABİLİR?

• Erken çocukluk döneminde ağrılı dışkılama kabızlığın temel nedeni olabilir.
• Anne sütünden, inek sütüne geçiş ve ek gıdalar dışkının sertleşmesi ile birlikte süt çocuklarında ağrılı dışkılamaya neden olur.
• Tuvalet eğitimin aşırı zorlayıcı ve uygun olmayan şekilde yapılması dışkının tutulması ve sertleşmesine yol açarak kabızlığa neden olur.
• Daha büyük çocuklarda evinden başka yerde (okul vb.) tuvaletini yapamama da önemli bir faktördür.

KABIZLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

• Yetersiz veya kısa süreli beslenme
• Ağrı korkusu nedeniyle dışkı tutma
• Dışkılamadan kaçınma
• Çok erken veya zorlayıcı tuvalet eğitimi
• Oturak/tuvalet reddi
• Ebeveynin anksiyetesi, gerilimi
• İlaç tedavisi korkusu (özellikle anal)

KABIZLIĞI OLAN ÇOCUKLARDA GENEL BULGULAR

Kabızlığı olan bebeklerde dışkılama ağrılı olacağından;

• Yüzünü buruşturma,
• Yüzde kırmızı renk değişikliği,
• Gerilme ve ağlama görülebilir.

Daha büyük çocuklar da;

• Tuvalete oturmayı reddetme,
• Dışkı tutucu davranış olarak nitelendirilen tipik hareketler,
• Bazıları ise bir yerlere saklanıp başka bir odaya kaçarlar.

ÇOCUKLARDA KABIZLIĞIN TEŞHİS VE TEDAVİSİ

Kabızlık nedenlerinin ayırıcı tanısı için fizik muayene önemli olup yeterli olabilmektedir. Büyüme geriliği olup olmadığını anlamak adına boy ve kilo kontrolü yapmak gerekir. Fiziki muayene bulguları doğrultusunda laboratuvar ve radyolojik çalışmalar yapılır.

Kabızlıkta tedavi de değişik yöntemler izlenebilir.

• İlk olarak yapılması gereken anne ve babanın pozitif, destekleyici nitelikte eğitim tedavisini uygulamasıdır. Bu durumun geçici olduğunu, tehlikeli olmadığını anlatarak, bu davranış şeklini benimsemelilerdir.
• İkinci olarak biriken dışkının atılması için ağızdan veya rektal yolla ilaç tedavisi uygulanır.
• Diğer bir tedavi yöntemi ise tuvalet eğitimi ya da davranışını değiştirmedir. Çocuk düzenli tuvalet kullanımına alıştırılmalı, günde en az 3-4 sefer tuvalete oturması sağlanmalıdır.
• Son olarak beslenme en önemli basamaktır. Bu aşamada çocuklar mutlaka diyetisyene yönlendirilmeli, diyetlerindeki enerji ve diğer besin öğesi gereksinimleri, posa miktarı, sıvı alımı düzenlenmelidir.

Çocuğun gerek sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanması, gerekse büyüme ve gelişmesini tamamlayabilmesi için, kendisine tüm besin gruplarından besinlerin uygun pişirme yöntemleri ile sunulması ve öğün atlamadan beslenmesi, çocuğun sağlıklı olmasının ön koşuludur.